Öz
Britanya ve Hindistan ilişkileri, tarih boyunca ilginç bir gelişim göstermiştir. Hindistan, geniş ve köklü topraklarıyla birçok devletin gözdesidir. Başta Fransa, İngiltere ve Rusya olmak üzere birçok devlet burası için savaşmıştır. Bu süreçte Doğu Hindistan Şirketi kurulmuş, Yedi Yıl Savaşları yaşanmış ve ülkeye karşı oluşan sömürge sevdası sebebiyle birçok devlet çeşitli politikalarla bir nevi satranç oynamıştır. İngiltere’nin üzerinde büyük bir çaba göstermesiyle de önemi daha net anlaşılan Hindistan, artık İngiltere’nin şahına bağlı olmak zorunda olan veziri haline gelmiştir. Çalışmada Britanya ve Hindistan ilişkilerinin ilk olarak nasıl ve hangi amaçla başladığı ile süreç içerisinde nereye evrildiği ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler: Hindistan, İngiltere, Fransa, Rusya, Sömürgecilik, Ticaret
Giriş
Tarih boyunca coğrafi konumu, iklim çeşitliliği, büyük bir dini merkez olması ve sahip olduğu zenginliklerle Hindistan birçok ülkenin sömürge yolunda gözdesi olmaya aday ülkelerden biri olmuştur. Bu ihtişam karşısında tepkisiz kalamayacak olan İngiltere, ticari açıdan kendisini güçlendirebilmek adına 16. yüzyılda Ümit Burnu ve Macellan Boğazı yolundaki denizlerde on beş yıllık ticari üstünlüğe sahip olacağı Doğu Hindistan Şirketi’ni kurmuştur. Bu şirket, zamanla dış ticarette bir dev olmuştur. Bunun yanında sömürge sistemi için de çok önemli bir etkendir.
İngiltere ve Hindistan İlişkileri Süreci
İngiltere daha öncesinde de destek olduğu denizaşırı ticaretin daha somut ve yayılabilir kazançlar getirebilmesi için en kritik noktanın sömürge faaliyetleri olabileceğini düşünmüş ve bu sömürge faaliyetlerine destek vermeye başlamıştır. Fakat süreç içerisindeki getirilerini yeterli bulmayan İngiltere, hem sömürge sistemini alevlendirecek hem de ticari faaliyetlerindeki riskleri azaltacak bir hamle olarak şirketler kurmuştur. Bu şirketlerden biri olan Doğu Hindistan Şirketi, İngiltere’nin Hindistan’a karşı ilk keskin adımı olmuştur. Hindistan’ın zenginlikleriyle daha da zenginleşen İngiltere zaten ağır bastığı terazide yerini daha da sağlamlaştırmıştır.
İngiltere ilerleyen dönemlerde daha da güçlenerek büyümüştür. Kazançlardan pay elde etmek isteyen Rusya ve Fransa gibi diğer güçlü devletler ile uğraşmıştır. Fransa ile çeşitli savaşlar içerisinde bulunan İngiltere, her seferinde Fransa’yı yenilgiye uğratmıştır. Bu karşılaşmalardan en önemlisi 1756-1763 yılları arasında gerçekleşen Yedi Yıl savaşları olmuştur. Yedi Yıl savaşları sonucunda İngiltere’nin Fransa’ya karşı kurduğu üstünlük kesinleşmiştir. Böylece Fransa, Hindistan topraklarında gücünü yitirmiştir. Napolyon bir sonraki hareketi için Rusya ile ittifak olma yolunda adımlar atmıştır. Bu ittifak karşısında endişe duyan İngiltere ise İran ile anlaşmıştır. 1787’de Rusya ve Avusturya arasında yapılan Grek Projesi, İngiltere’yi daha da saldırgan hale getirmiştir. İlerletmiş olduğu politikalar sayesinde İngiltere, Hindistan için kaçınılmaz son olma yolunda emin adımlarla ilerlemiştir.
Sonuç
Hindistan’a ticaret amacı ile açılan İngiltere ilerleyen süreçte diğer devletlerin baskıları yüzünden ve Hindistan çevresinde elde ettiği sömürge amaçlı toprakları kaybetmemek için daha temkinli adımlar atmaya başlamıştır. Fransa ve Rusya gibi ülkeler sayesinde İngiltere, Hindistan’a daha fazla bağlanmıştır. Ülke, Hindistan’da sadece ticari olarak değil idari olarak da aktif olmaya başlamıştır. Böylece Hindistan ticari anlamda İngiltere için önemli bir pazar haline gelmiştir. Hindistan ordusu ise İngiltere için birçok büyük güç ile savaşmak için kullanılmıştır. Sonuçta, Britanya-Hindistan ilişkileri, zaman içinde başlangıçtakinden çok farklı bir hale bürünmüştür.
